Ξέρετε τι είναι το mobbing;
Εγώ πάντως δεν ήξερα μέχρι που διάβασα ένα σχετικό άρθρο (Καθημερινή, 7.3.2004). Mobbing είναι, λέει, ένα νέο φαινόμενο που χαρακτηρίζει τους σύγχρονους χώρους εργασίας και που μάλιστα καταμετρά πολλά θύματα στην Ελλάδα. Σύμφωνα μάλιστα με εν εξελίξει έρευνα του δρα Σταμάτη Αντωνίου, του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ, το mobbing έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις και στη χώρα μας.
Τι είναι όμως το mobbing;
Είναι το σύνολο των αξιόμεμπτων πράξεων και μορφών συμπεριφοράς που έχουν ως αποτέλεσμα ο αποδέκτης να νιώθει ενοχλημένος, ταπεινωμένος, φοβισμένος ή τρωτός και να εξασθενεί η αυτοπεποίθησή του. Ωραίος ορισμός και πολύ politically correct. Πρόκειται δηλαδή για «εργασιακή παρενόχληση». Δηλαδή αυτό που με απλά λόγια λέμε καψώνι, τσαμπουκάς πισώπλατα μαχαιρώματα, κατάχρηση εξουσίας κλπ, στο χώρο εργασίας.
Μα, τέλος πάντων, αυτό δεν συνέβαινε πάντα; Κι όχι μόνο στους εργασιακούς χώρους, αλλά και στο στρατό, στο σχολείο, στην οικογένεια, στην κοινωνία, παντού; Τι διάβολο άλλαξε;
Προφανώς η ευαισθησία μας. Ρωτήστε και κανένα παλιό να σας πει. Στην διάρκεια της γερμανικής κατοχής δεν παραπονιόταν κανείς για συνάχι και αλλεργίες επειδή είχε πολύ σοβαρότερα προβλήματα να αντιμετωπίσει.
«Χορτάσαν του χασάπη τα παιδιά, τα κρέατα περνούν στα δάχτυλά τους», έλεγε κάποτε η μακαρίτισσα η γιαγιά μου.
Έχω βαρεθεί να παρατηρώ και να αποδελτιώνω όλα αυτά τα στοιχεία, όλα τα δεδομένα που δείχνουν ότι βαδίζουμε ομαδόν και ολοταχώς προς τον κόσμο για τον οποίο μας είχε προειδοποιήσει ο συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας Φρανκ Χέρμπερτ: στο σημείο δηλαδή όπου η βία πάσης μορφής θα έχει εξοβελιστεί τόσο πολύ, που ακόμα και η πτώση μιας καρφίτσας θα ισοδυναμεί με πυρηνική έκρηξη.
Προς τι όμως η γκρίνια; Ποιος θέλει τη βία; Το ζητούμενο είναι η «ειρήνη με κάθε κόστος». Ο εξοβελισμός του ρίσκου. Διαφωνεί κανείς;
«Κάθε μέρα, περίπου 8.000 άτομα σε όλο τον κόσμο πεθαίνουν από AIDS. Είναι σαν να συντρίβονται καθημερινά 20 Μπόινγκ-747 γεμάτα επιβάτες και σκοτώνονται όλοι. Όπως ο κόσμος δεν θα μπορούσε να ανεχθεί έναν τέτοιο τρομακτικό αριθμό θανάτων από αεροπορικά ατυχήματα, έτσι δεν πρέπει να αποδέχεται και τον μεγάλο αριθμό θανάτων εξαιτίας του AIDS».
Τάδε έφη Τόμας Μίλλερ, πρεσβευτής των ΗΠΑ (Βήμα, 2.3.2004). Εγώ έχω μια καλύτερη ιδέα. Κάθε μέρα πεθαίνουν κάπου 100.000 άνθρωποι από φυσικά αίτια σε όλο τον κόσμο (και το AIDS είναι φυσικό αίτιο, αλλά τέλος πάντων).
Είναι σαν να συντρίβονται όχι 20, αλλά διακόσια πενήντα Μπόινγκ-747 γεμάτα επιβάτες. Άραγε πρέπει να το ανεχτούμε αυτό; Όχι βέβαια! Εμπρός λοιπόν της γης οι κολασμένοι να νικήσουμε το θάνατο, το φυσικότερο πράγμα της ζωής. Ζωή με κάθε κόστος!
Κάτω οι ασθένειες! Δικαίωμα στη Ζωή!
Κι ο παρεξηγημένος από τους ‘προοδευτικούς’ κριτικούς συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας Ρόμπερτ Χάινλαϊν μας ρωτά:
«Τι δικαίωμα ζωής έχει κάποιος που πνίγεται στον Ειρηνικό; Ο ωκεανός δεν θα ακούσει τις κραυγές του. Ποιο δικαίωμα ζωής έχει κάποιος που πρέπει να πεθάνει αν θέλει να σώσει τα παιδιά του; Άραγε αν διαλέξει να σώσει τη ζωή του θα το κάνει επειδή είναι δικαίωμά του; Αν δυο άνθρωποι πεθαίνουν από πείνα κι ο κανιβαλισμός είναι η μόνη δυνατή λύση, τίνος εκ των δύο το δικαίωμα είναι ‘αναφαίρετο’; Άραγε είναι και δικαίωμα;»
Δε βαριέστε… Talk is cheap που λένε. Κι όλοι στον αγώνα για μια καλύτερη ζωή.
Νομίζετε πως το παθητικό κάπνισμα είναι κάτι που συμβαίνει όταν κάθεστε δίπλα σε έναν καπνιστή και αναπνέετε τον καπνό του; Αν ναι, είναι ώρα να αναθεωρήσετε τις απόψεις σας για να μην είστε ντεμοντέ, αλλά κυρίως για να βελτιώσετε την ποιότητα ζωής σας.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα (Βήμα, 25.2.2004), οι κίνδυνοι του παθητικού καπνίσματος δεν φαίνεται να εξαλείφονται για τα παιδιά ακόμα και όταν οι γονείς τους έχουν αποφασίσει να μην καπνίζουν μέσα στο σπίτι. Η νικοτίνη μπορεί να ανιχνευθεί στη σκόνη, αλλά και τον αέρα, μέσα στα σπίτια των καπνιστών, ακόμα και αν οι τελευταίοι δεν καπνίζουν μέσα σε αυτά. Επίσης, τα παιδιά σε σπίτια όπου υπάρχουν ίχνη νικοτίνης έχουν μέχρι και οκτώ φορές μεγαλύτερη ποσότητα νικοτίνης στον οργανισμό τους από τα παιδιά των μη-καπνιστών.
Τα επίπεδα αυτά είναι ανησυχητικά, μας λέει ο επικεφαλής της έρευνας, κάποιος φωστήρας απ’ αυτούς που έχουν βαλθεί να μας σώσουν από τον εαυτό μας, ονόματι δρ Τζωρτζ Ματτ, του Πανεπιστημίου του Σαν Ντιέγκο.
Σύμφωνα με την έρευνα, όσοι γονείς πιστεύουν ότι προστατεύουν πλήρως τα παιδιά τους όταν καπνίζουν έξω από το σπίτι μόνο, μάλλον πρέπει να αναθεωρήσουν: τα συστατικά του καπνού «ταξιδεύουν» στα μαλλιά και τα ρούχα τους όταν εκείνοι επιστρέφουν στην «εστία». Τα μόρια τότε μπορούν να απελευθερωθούν στον αέρα, καθώς ο καπνιστής κρεμάει τα ρούχα του, ή χτενίζει τα μαλλιά του. Το αποτέλεσμα είναι τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας να είναι εκτεθειμένα στις βλαβερές συνέπειες του παθητικού καπνίσματος, ακόμα και αν ο καπνιστής θεωρεί ότι έχει λάβει τα κατάλληλα «προληπτικά μέτρα».
Α, ναι, και η μολυσμένη από τη νικοτίνη σκόνη μπορεί να παραμείνει στο σπίτι ή στο αυτοκίνητο και να βλάψει τους επόμενους ενοικιαστές ή ιδιοκτήτες. «Πρότου αγοράσετε ένα μεταχειρισμένο αυτοκίνητο, νοικιάσετε ή αγοράσετε ένα σπίτι, καλό θα είναι να γνωρίζετε τις συνήθειες των προηγούμενων ιδιοκτητών ή κατοίκων του» μας συμβουλεύει ο δρ Ματτ. Για το καλό μας βέβαια.
Αναρωτιέμαι πότε θα έρθει η ώρα που όταν καθαρίζω κρεμμύδια στην κουζίνα θα τρώω μήνυση από τον γείτονά μου επειδή η μυρωδιά τού προκαλεί αλλεργία…
Κι η έρευνα του δρα Ματτ είναι απλώς ένα ακόμα λιθαράκι. Να, διαβάζω πάλι (Βήμα, 10.3.2004), όταν το λόμπι των αντικαπνιστών (ποιο λόμπι, μάλλον η άρχουσα τάξη), έχει εξαγριωθεί διότι μελέτησε 150 κινηματογραφικές ταινίες παραγωγής 1950-2002 και βρήκε ότι υπάρχουν 11 ολόκληρες απεικονίσεις καπνίσματος για κάθε ώρα φιλμ. Ακούσατε εσείς; Έντεκα! Φρίκη! Και μάλιστα κάποιες απ’ αυτές τις σκηνές υπάρχουν και σε παιδικές ταινίες! Α-π-α-ρ-ά-δ-ε-κ-τ-ο-ν!
«Οι σκηνές των χόμπιτ που καπνίζουν στον Άρχοντα των Δακτυλιδιών, θα μπορούσαν να έχουν κοπεί», λέει η Ντέμπορα Άρνοτ, επικεφαλής της βρετανικής αντικαπνιστικής οργάνωσης Ash.
Πότε το «μπορούσαν» θα γίνει «έπρεπε»; Πολύ σύντομα. Πάρα πολύ σύντομα. Και θα υπάρξει και συνέχεια.
Θυμάμαι τον αερογράφο που έκανε θαύματα στις παλιές φωτογραφίες που απεικόνιζαν προσωπικότητες του σοβιετικού καθεστώτος, εξαφανίζοντας πρόσωπα που έπεφταν σε δυσμένεια, εκτελούνταν ή εκτοπίζονταν. Μια συνεχής αλλαγή του παρελθόντος προκειμένου να αναπροσαρμόζεται στις ανάγκες του παρόντος. Βέβαια σήμερα ο αερογράφος είναι απαρχαιωμένη τεχνολογία. Έχουμε θαυμάσια προγράμματα επεξεργασίας εικόνας.
Λέτε να απέχει πολύ η εποχή που θα βλέπουμε τις παλιές ταινίες «διορθωμένες» έτσι ώστε να λείπουν οι «σόκιν» σκηνές; Δηλαδή τον Χάμφρεϋ Μπόγκαρτ και τον Σων Κόννερυ να μη βαστούν τσιγάρο ή πούρο, αλλά… κομπολόι;
Για το καλό μας βέβαια…
Ευτυχώς όμως, δεν ασχολούνται μόνο οι επαϊοντες με το καλό μας, αλλά κι εμείς οι ίδιοι. Αυτά είναι ενθαρρυντικά μηνύματα. Διαβάζω (Βήμα, 3.3.2004) ότι οι κάτοικοι του χωριού Μεγάλος Βάλτος της Κορινθίας κατέθεσαν τα εκλογικά τους βιβλιάρια στα γραφεία της νομαρχίας ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τις εργασίες εγκατάστασης κεραίας κινητής τηλεφωνίας στο χωριό τους –διότι όπως ξέρουμε όλοι και όπως έχει αποδειχθεί περίτρανα, οι «ακτινοβολίες» προκαλούν από καρκίνο μέχρι λουμπάγκο και πρόωρη εκσπερμάτωση.
«Αυστηρότερα είναι στην Ελλάδα τα μέγιστα όρια ακτινοβολίας που εκπέμπουν οι κεραίες κινητής τηλεφωνίας σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Τα όρια της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας είναι 20% μικρότερα από εκείνα που προβλέπει η Ευρωπαϊκή Ένωση» (Βήμα, 5.11.2003).
Κι έτσι οι συμπατριώτες μας δίνουν ένα μάθημα στους γελοίους Κουτόφραγκους που δεν προσέχουν την υγεία τους. Να, ένας δήμαρχος του Λεκανοπεδίου Αττικής που είναι και καρδιολόγος, ξεσπαθώνει, με αφορμή την τοποθέτηση μιας κεραίας κοντά σε σχολείο της περιοχής, υπερασπίζοντας με αυτοθυσία τους ψηφοφόρ… εεε, τους συμπολίτες του, ήθελα να πω: «Δεν έχει αποδειχτεί ότι οι κεραίες κινητής τηλεφωνίας δεν είναι ακίνδυνες» (Βήμα, 4.11.2003).
Και με το καταπληκτικό αυτό δικανικό επιχείρημα που θα το ζήλευαν ακόμα και οι υπερασπιστές των τρομοκρατών της 17Ν, συνεχίζει να μιλά για «τεράστια ραδιενεργή ομπρέλα που επηρεάζει τους ασθενείς με βηματοδότες και προκαλεί εγκεφαλικές δυσλειτουργίες».
Δεν ήξερα πως οι κεραίες κινητής τηλεφωνίας κατασκευάζονται από πλουτώνιο. Τι μαθαίνει κανείς από τους επιστήμονες!
Στο μεταξύ, το κύμα πολικής κακοκαιρίας που σάρωσε τη Βόρεια Αμερική και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη (κι εμάς) τον περασμένο Ιανουάριο, «προβληματίζει τους ειδικούς καθώς δεν συμβαδίζει με τις μακροχρόνιες προβλέψεις των κλιματικών μοντέλων που μιλούν για υπερθέρμανση του πλανήτη» (Βήμα, 1.2.2004).
Χα, χα!
Λίγο πριν το ξέσπασμα του κύματος κακοκαιρίας, ο Σερ Ντέηβιντ Κινγκ, κορυφαίος Βρετανός επιστήμονας και σύμβουλος του Τόνυ Μπλαιρ, έλεγε με πάθος: «Οι κλιματικές αλλαγές που συντελούνται στον πλανήτη μας είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα των ημερών μας, ξεπερνώντας ακόμα και την απειλή της τρομοκρατίας». (Βήμα, 10.1.2004)
Πάντα τέτοια! Το γέλιο μακραίνει τη ζωή.
Οι κοινοτοπίες του μήνα
Διάβαζα τις προάλλες ένα παλιό άρθρο του Κωστή Παπαγιώργη (Επενδυτής, 10.6.2001) που λέει ότι αυτό που λείπει από τη χώρα μας είναι ένα Λεξικό Κοινοχρήστων Ιδεών. Κάποτε ο Γάλλος συγγραφέας Γκυστάβ Φλωμπέρ επιδιδόταν επί ώρες στην ανταλλαγή κοινοτοπιών με τους φίλους του παρωδώντας τη γλώσσα των εφημερίδων αλλά και τη γλώσσα μιας συγκεκριμένης μορφής λογοτεχνίας που έθελγε τους αδαείς.
Παρακολουθώ τα κανάλια των «καλύτερων ΜΜΕ του κόσμου» (δηλαδή των δικών μας) και έχω την εντύπωση ότι οι κλώνοι του Φλωμπέρ έχουν αναλάβει δράση ως anchormen και προσκεκλημένοι στα αμέτρητα τηλεοπτικά παραθύρια:
«Μακριά από μένα αυτός ο χαρακτηρισμός», «Η γνώμη σας είναι σεβαστή», «έλλειμμα δημοκρατίας», «βάλτε μια τελεία/ άνω τελεία», «Η δημοκρατία κέρδισε», «οι γνωστοί άγνωστοι», «και όχι μόνο», «ο καλός συνάδελφος», «στο μετερίζι της δημοσιογραφίας», «μοιράζεται η τράπουλα», «το δια ταύτα», «μιλήστε μας για την ταμπακέρα», «χτυπήματα κάτω από τη μέση», «η δική μου προσέγγιση», «κομίζει γλαύκα», «ο πολιτισμός του lifestyle», «ανοίγει η ψαλίδα», «επικοινωνιακό κενό», «η αδρεναλίνη χτύπησε κόκκινο», «αν θέλετε», «δικαίωμα στη διαφορετικότητα», «κάπου με ενοχλεί», «όλοι κρινόμαστε», «ύφος και ήθος», «όλες οι απόψεις είναι σεβαστές»…
κλπ, κλπ, κλπ…
Είναι η «παραδοχή μιας ρητορικής μικροδικτατορίας η οποία μιλάει με ετοιματζήδικα σχήματα γιατί έχει εξασφαλίσει το ζωτικό της χώρο», λέει ο Κ. Παπαγιώργης. Εγώ θα έλεγα το Χώρο Πραγματικότητάς της. Γιατί οι λέξεις είναι αυτές που δημιουργούν την πραγματικότητα. Το πρόβλημα δεν είναι ο χώρος πραγματικότητας των Ομιλουσών Κεφαλών. Το πρόβλημα είναι το φαινόμενο της ώσμωσης.
Τι θα πει ώσμωση; Ε, όλα λιανά τα θέλετε; Ανοίξτε και κανένα βιβλίο χημείας…