Ησυχες μέρες του Αυγούστου στην Αθήνα –ήσυχες που λέει ο λόγος μια που η πόλη αυτή φαίνεται να μην χαλαρώνει πλέον ποτέ. Κάποια εποχή, όχι και πολύ μακρινή, οι δρόμοι ήταν άδειοι τέτοιες μέρες. Όμως τα πράγματα αλλάζουν. Το ίδιο και η ψυχή της πόλης.
Λίγες είναι οι μορφές ζωής εκτός από την ανθρώπινη που έχουν προσαρμοστεί στην ζωή της πόλης. Συνήθως κυνηγημένες αμείλικτα. Μια απ’ αυτές είναι και τα ποντίκια.
Από το Βήμα της 17.7.2003:
«Δεν είναι ό,τι πιο συνηθισμένο να κόβει βόλτες ένας αρουραίος στον 5ο όροφο πολυκατοικίας του Χαλανδρίου… Τα τηλέφωνα στις εταιρείες απολυμάνσεων σπάνε από κατοίκους της πρωτεύουσας, κυρίως του Χαλανδρίου, των Βριλησσίων, της Αγίας Παρασκευής –παράπονα εκφράζονται και από το Παλαιό Ψυχικό- ενώ νέοι πελάτες προέρχονται από τον Αλιμο, την Ηλιούπολη, τον Κολωνό και την Πλάκα οι οποίοι ζητούν την παροχή των υπηρεσιών τους για την εξάλειψη ποντικών που ξεφύτρωσαν από το πουθενά. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι ενδεχομένως τα τεχνικά έργα και ο κατασκευαστικός οργασμός έχουν βγάλει τα ποντίκια από τις υπόγειες φωλιές τους, τους υπονόμους και προκαλούν τις μετακινήσεις τους».
Άραγε τι άλλο έχουν εξωθήσει στην επιφάνεια οι εκσκαφές για τις σήραγγες του μετρό, οι εργασίες για την κατασκευή της Αττικής Οδού και όλων των άλλων μεγάλων έργων που προετοιμάζονται πυρετώδικα για να είναι έτοιμα του χρόνου;
«Ποτέ δεν θα μάθουμε τι αόρατοι, ζοφεροί κόσμοι μπορεί να ανοίγονταν πέρα από τη μικρή απόσταση που προχωρήσαμε γιατί αποφασίστηκε ότι τέτοια μυστικά δεν είναι καλά για την ανθρωπότητα… Ήταν η απότομη έλλειψη τροφής που πρώτα είχε σπρώξει την πεινασμένη στρατιά των τρωκτικών ενάντια στις αγέλες των πλασμάτων, που κι αυτά λιμοκτονούσαν και μετά την έκανε να ξεχυθεί από το κτίριο στη γύρω περιοχή, στο ιστορικό εκείνο όργιο καταστροφής που οι χωρικοί δεν θα ξεχάσουν ποτέ…»
Ο Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ μπορεί να παραληρεί στο εφιαλτικό διήγημα Αρουραίοι στους Τοίχους (βλ. ανθολογία Σκιες, του Γ. Μπαλάνου), αλλά ο Λάβκραφτ ήταν απλώς ένας κομπλεξικός εσωστρεφής τύπος που έγραφε ιστοριούλες τρόμου για να περάσει η ώρα, έτσι δεν είναι;
Στο μεταξύ, άλλα πράγματα έρχονται από τον ουρανό κι όχι από τη Γη.
Τη νύχτα της 3ης Ιουλίου ένα φωτεινό μετέωρο αυλάκωσε τον ουρανό της Ελλάδας κι έγινε ορατό από κατοίκους κυρίως της Βόρειας Ελλάδας. Σύμφωνα με δημοσιεύματα των εφημερίδων, το φωτεινό αντικείμενο προκάλεσε συναγερμό στο κλιμάκιο της Πυροσβεστικής στη Χρυσούπολη ύστερα από απανωτά τηλεφωνήματα της ευρύτερης περιοχής του Νέστου, όπως και κατοίκων της δυτικής και κεντρικής Μακεδονίας.
Αντίστοιχες μαρτυρίες οδήγησαν σε κινητοποίηση και αρμόδιους φορείς της περιοχής της Ηπείρου δίνοντας την εντύπωση ότι η κίνηση της φωτεινής μάζας ήταν από Ανατολικά προς Βορειοδυτικά.
Διάφορες μαρτυρίες μιλούσαν για πτώση του φωτεινού αντικειμένου στην περιοχή των Ζαγοροχωρίων της Ηπείρου, όμως η Πυροσβεστική που ερεύνησε την περιοχή δεν ανακάλυψε κανένα ίχνος στο έδαφος.
Τι ήταν; Κατά πάσα πιθανότητα κάποιο μετέωρο ή διαστημικό συντρίμμι που διαλύθηκε στα ανώτερα ατμοσφαιρικά στρώματα. Το γεγονός ότι το φαινόμενο έγινε ορατό σε τόσο μεγάλη έκταση στον ελληνικό χώρο, σημαίνει πως επρόκειτο για κάτι που κινείτο σε εξαιρετικά μεγάλο ύψος –όπως τα μετέωρα. Δυστυχώς δεν διαθέτω λεπτομερείς περιγραφές αυτοπτών από ποικίλα σημεία του ελληνικού χώρου, κι έτσι ελλείψει στοιχείων δεχόμαστε ότι πρόκειται για μετέωρο.
Λέγοντας «μετέωρο», θα σκεφτεί κανείς ότι μιλάμε για ένα καλά εξηγημένο και ερμηνευμένο αστρονομικό φαινόμενο. Χμμ, μπορεί να πει κανείς ότι είναι κι έτσι. Όμως δεν μιλάμε για την αστρονομική ερμηνεία του φαινομένου, αλλά για την γενικότερη ερμηνεία και έρευνά του σε γενικότερο και ευρύτερο πλαίσιο. Είναι δύσκολο να εξηγήσω τι ακριβώς εννοώ, αλλά μια ματιά σε παλιότερες Επικαιρότητες θα φανερώσει αρκετά πάνω στο θέμα. Ανέλυσα κάπως το θέμα στο βιβλίο μου Μαύρα Υπόγεια Ρεύματα. Πολλές δεκαετίες πριν ο ανεπανάληπτος Τσαρλς Φορτ είχε γράψει πολλά για τις περίεργες σχέσεις των μετεώρων με μια πλειάδα άλλων φαινομένων, φυσικών και αφύσικων.
Άλλωστε υπήρξαν κι άλλες φορές που μετέωρα ή «μετέωρα» αυλάκωσαν τους ουρανούς από άκρη σε άκρη πάνω από την Ελλάδα, όπως το 1969, το 1985-86, και το 1990 απ’ όσο θυμάμαι πρόχειρα.
Ο ουράνιος επισκέπτης ξαναγύρισε στις 20 Ιουλίου, όταν κάτοικοι της Μακεδονίας ανέφεραν ότι είδαν μια δυνατή λάμψη να εμφανίζεται και να σβήνει μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτου. Τη φορά αυτή ήμουν κι εγώ μάρτυρας της εμφάνισης, από ένα νησί του βόρειου Αιγαίου. Όλα τα χαρακτηριστικά του εντυπωσιακότατου αυτού φαινομένου φανέρωναν ότι πρόκειται για μετέωρο.
Δεν μπορώ όμως να μην αναφέρω αυτό που διάβασα σε website γνωστού ιδιωτικού τηλεοπτικού σταθμού στις 4 Ιουλίου: «Αν μάλιστα πρόκειται για μετεωρίτη οι επιστήμονες μάλιστα εκτιμούν οτι πρίν φτάσει στην επιφάνεια της γής ίσως και να διέγραψε μία πορεία 4,5 δισεκατομμυρίων ετών».
Καλό ε; Θα πείτε, σφάλματα είμαστε ανθρώπους κάνουμε. Όμως ποιος προσέχει τέτοιες «λεπτομέρειες» όταν οι σολοικισμοί της αείμνηστης Γεωργίας Βασιλειάδου ακούγονται πλέον και στα δελτία ειδήσεων –και μάλιστα (το χειρότερο) περνώντας εντελώς απαρατήρητα.
Και όχι, δεν πρόκειται για απλές γκρίνιες για το «κατάντημα της γλώσσας» αλλά για επισήμανση ενός πολύ πιο επικίνδυνου φαινομένου…
Αναρωτιεμαι αν καταλαβαίνει κανείς όλα τα αστεία της Βασιλειάδου πλέον.
Τέλος πάντων…
Κι από τον ουρανό πάλι πίσω στη γη. Και τι έχουμε στη Γη; Μα επιδημίες βέβαια! Το SARS μπορεί να υποχώρησε στο παρασκήνιο, προς το παρόν τουλάχιστον, αλλά έχουμε κι άλλους πιο ύπουλους ιούς, όχι απαραίτητα βιολογικής φύσης. Να, για παράδειγμα πλούτισα τις γνώσεις μου διαβάζοντας (Flash.gr, 14.5.2003) για ένα νέο σύνδρομο που από ότι φαίνεται ταλαιπωρεί έναν στους τρεις Βρετανούς σύμφωνα με έρευνα ψυχολόγων του πανεπιστημίου του Λέστερ σε άτομα ηλικίας 18-60 ετών. Πρόκειται για το «σύνδρομο λατρείας των διασημοτήτων». Ναι! Αναρωτιέστε αν πάσχετε κι εσείς; Να τα συμπτώματα: 1o στάδιο:Οι ασθενείς ακολουθούν με εμμονή τα ινδάλματά τους απλώς για να διασκεδάσουν. 2ο στάδιο: Τα συναισθήματα είναι πιο έντονα και πιο προσωπικά φθάνοντας αρκετές φορές στο σημείο να θεωρούν ότι έχουν μαζί τους έναν ιδιαίτερο δεσμό μαζί τους. Τα πράγματα αλλάζουν στο τρίτο στάδιο εμμονής και όσοι βρίσκονται σε αυτό παρουσιάζουν κοινωνικοπαθολογική συμπεριφορά, που πλησιάζει τα όρια της κατάθλιψης και της υστερίας. Κι όπως επισημαίνεται, το συγκεκριμένο σύνδρομο δεν πλήττει μόνο τους εφήβους αλλά και ανθρώπους κάθε ηλικίας, οι οποίοι είναι ικανοί να φθάσουν στα άκρα αν τους το ζητήσει ο αγαπημένος τους σταρ.
Κι άλλα «σύνδρομα», κι άλλοι κίνδυνοι. Το σύνδρομο των τραπεζικών! Μάλιστα! Διαβάζω στο Alpha TV (8.7.2003). “Τραπεζικοί υπάλληλοι που βρέθηκαν αντιμέτωποι με την κάνη του όπλου κάποιου ληστή, ζουν διαρκώς με τον τρόμο και πολλοί έχουν οδηγηθεί στον ψυχολόγο. Πρόκειται σύμφωνα με την ψυχολογία για το «σύνδρομο των τραπεζικών». Το σύνδρομο της φοβίας που τους κάνει να πιστεύουν ότι όποιος μπει στην τράπεζα θα τραβήξει πιστόλι και που τους ταλαιπωρεί ακόμη και εκτός δουλειάς”.
Θέλετε κι άλλα; Να και το Σύνδρομο Γνωστικής Ανεπάρκειας-Αναπηρίας που εντοπίστηκε δυο χρόνια πριν από επιστημονική ομάδα της περίφημης αμερικανικής κλινικής Mayo (Καθημερινή, 10.7.2003). Αναφέρεται στη μικρή απώλεια μνήμης για πρόσφατα γεγονότα. Σε δεύτερο στάδιο η ελάττωση της μνήμης εκδηλώνεται με διαγραφή από το μνημονικό λέξεων-κλειδιών που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας.
Σύμφωνα με την Καθημερινή, σε πρόσφατη έρευνα που διενεργήθηκε μέσω ερωτηματολογίου σε δείγμα 200 δημοσιογράφων ηλικίας 25-50 ετών που εργάζονται σε εφημερίδες και ραδιόφωνα της Αττικής, περίπου το 20% των ερωτηθέντων εμφανίζει συμπτώματα ελαφράς γνωστικής ανεπάρκειας.
Ξέρετε, ορισμένες ειδήσεις που περνούν στο ντούκου, πνιγμένες μέσα στο χείμαρρο άλλων ειδήσεων και πληροφοριών, είναι εξαιρετικά σημαντικές για λόγους που ο χώρος δεν επιτρέπει να αναλύσουμε εδώ. Όταν οι φύλακες των κρουνών της «πληροφόρησης» πάσχουν, τότε πολλά μπορούν να συμβούν. Και συμβαίνουν.
Σε προηγούμενη Επικαιρότητα αναφερθήκαμε στο κύμα αυτοπυρπολήσεων στην Τσεχία. Φαίνεται πως το κύμα καλά κρατεί. Σύμφωνα με είδηση του Indymediaτης 15.7.2003, τους τελευταίους τέσσερις μήνες συνολικά 17 άνθρωποι φέρονται να προσπάθησαν μέσα σε αυτό το διάστημα να θέσουν τέρμα στη ζωή τους αυτοπυρπολούμενοι. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, «οι αρχές της χώρας βρίσκονται μπροστά σε ένα αίνιγμα, μια και τα κίνητρα που καταγράφουν για τον πρωτοφανή αυτό αριθμό απόπειρας αυτοκτονίας με αυτοπυρπόληση, παρουσιάζονται διαφορετικά μεταξύ τους ή παραμένουν τελείως άγνωστα. Ενόψει των ανησυχητικών διαστάσεων της υπόθεσης, ο Τσέχος πρόεδρος Βάτσλαβ Κλάους απηύθυνε υπόμνηση και έκκληση για επικράτηση της λογικής». Το θύμα με τη μικρότερη ηλικία ήταν 19 χρόνων, εκείνο με τη μεγαλύτερη ηλικία 73 χρόνων, ενώ τα θύματα δεν ανήκαν σε κάποια συγκεκριμένη πολιτική ή κοινωνική ομάδα. οι περιπτώσεις αυτών των αυτοκτονιών συμβαίνουν ουσιαστικά σε όλες τις περιοχές της χώρας και όχι μόνον στην πρωτεύουσα.
Τέσσερις στους δέκα Έλληνες φοιτητές κινδυνεύουν να εκδηλώσουν ψυχικές διαταραχές, σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ ένα ποσοστό σχεδόν 40% εκδηλώνει έντονα (περισσότερο από το φυσιολογικό) συμπτώματα ηττοπάθειας και απόγνωσης στη ζωή του (Το Βήμα, 19.7.2003). Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι τα ποσοστά είναι ανησυχητικά υψηλά.
Σύμφωνα με μια άλλη παραπλήσια έρευνα (Βήμα, 6.7.2003), οι φόβοι των Ελληνόπουλων έχουν πάρει πλέον σάρκα και οστά, εν αντιθέσει με παλιότερες γενιές. Κάποτε φοβούνταν το «μπαμπούλα», τον «αράπη» και τον «παλιατζή». Σήμερα, σύμφωνα με έρευνα πάλι του Πανεπιστημίου Αθηνών, φοβούνται μήπως τα χτυπήσει αυτοκίνητο, μήπως πάθουν ηλεκτροπληξία, μήπως πέσουν από μεγάλο ύψος, μήπως αποτύχουν στους διαγωνισμούς. Μάλιστα οι φόβοι τους είναι μεγαλύτεροι και εντονότεροι σε σχέση με εκείνους συνομηλίκων τους σε άλλες δυτικές χώρες (ΗΠΑ, Αυστραλία, Βρετανία).
Έτσι, μέσα σε αυτή την κατάσταση, δεν είναι περίεργο που άλλη έρευνα, αυτή τη φορά του Ευρωβαρόμετρου (Καθημερινή, 23.7.2003), φανερώνει ότι οι ανυπόταχτοι Ελληνάρες φοβούνται σχεδόν περισσότερο από οτιδήποτε άλλο τις… επιδημίες! Όχι πως κάτι τέτοιο είναι απορίας άξιο για όποιον διαβάζει την στήλη αυτή. Α, ναι, οι Ελληνάρες αντιδρούν παθολογικά σε ό,τι έχει τη λέξη «πυρηνικό» μέσα του, αφού φοβούνται περισσότερο τα όπλα μαζικής καταστροφής (81%, πού να το μάθει κι ο Τζωρτζ Μπους!), τον παγκόσμιο πόλεμο (77%, πείτε μας μεταξύ τίνων;) και την εσφαλμένη εκτόξευση πυρηνικού (74%) και τον πυρηνικό πόλεμο στην Ευρώπη (64%, μεταξύ Ανδόρας και Λιχτενστάιν ίσως…). Τα αντίστοιχα ποσοστά των Κουτόφραγκων είναι βεβαίως πολύ χαμηλότερα.
Δεν είναι επίσης απορίας άξιο που παρά την «ευαισθησία» απέναντι στις επιδημίες, ο Έλληνας ταξιδιώτης είναι ο «πλέον αδιάφορος Ευρωπαίος ταξιδιώτης» όσον αφορά τους κινδύνους υγείας όταν επισκέπτεται τριτοκοσμικές χώρες (έρευνα της Ευρωπαϊκής Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Ταξιδιωτική Υγεία, Καθημερινή, 23.7.2003)
Όμως όποιος έσπειρε ανέμους θερίζει θύελλες…
Η Ρετρό Προφητεία του Μήνα
Εκατό χρόνια πριν, οι αδελφοί Ράιτ πραγματοποίησαν την πρώτη πτήση με αεροπλάνο. Άραγε στα μισά της εκατοντάχρονης αυτής εξέλιξης πώς έβλεπε ο άνθρωπος το μέλλον του στην άλλη μισή;
Ξεφυλλίζοντας το περιοδικό Ηλιος, αυτό τον ανεκτίμητο θησαυρό που φανερώνει το zeitgeist μιας εποχής τόσο μακρινής ανακάλυψα ένα άρθρο που περιγράφει το «Αεροδρόμιον του Μέλλοντος». Συγκεκριμένα τις εξελίξεις στην αεροπορία μετά 50 χρόνια, δηλαδή το… 2003, αφού το τεύχος είναι της 4ης Ιουλίου 1953.
«Ευρισκόμεθα εις το 2003. Επί της νοτίας όχθης του Ταμέσεως, εις το Λονδίνον, οι επιβάται επιβιβάζονται της υπογείου ταχείας που τους μεταφέρει εις τον αεροσταθμών των Βολίδων έξω της πόλεως. Την μεσημβρίαν απογειούνται δια την Αυστραλίαν και μετά πάροδον έξη ωρών ευρίσκονται εις Σίδνεϋ…»
«Η βολίς είναι καθ’ όλα ομοία εξωτερικώς προς την κατά τον τελευταίον πόλεμον χρησιμοποιηθείσαν βολίδα V-2, με υποτυπώδεις όμως πτέρυγας, απογειούται δε οριζοντίως και όχι με το ρύγχος προς τα άνω…»
«Αύτη πιστεύουν οι τεχνικοί ότι θα είναι η εικών ενός αεροπορικού ταξιδίου μετά πεντήντα έτη. Αι βάσεις δι αυτό έχουν ήδη τεθή ήδη κατόπιν των μελετών που έχουν γίνει από τους πρωτοπόρους κατασκευαστάς των πυραυλοκίνητων σκαφών…»
«…Μια άλλη ποικιλία της πλαστικής αυτής ύλης είναι δυνατόν να καταστήση δυνατήν την πρώτην πτήσιν ενμός αεροσκάφους κινουμένου δι ατομικής ενεργείας, του οποίου η συμπλήρωσις θα έχη επιτευχθή ήδη το 1980…»
«Το πρώτον επιβατηγόν αεροσκάφος που θα κινήται δι’ ατομικής ενεργείας θα πρέπει να έχη κατασκευασθή περί το 1985».
«Περί το 1990 οι μελετώντες τας αρχάς της αεροδυναμικής θα έχουν πραγματοποιήση το ιδανικόν των και τα κατασκευαζόμενα τότε αεροσκάφη θα έχουν την τελείαν αεροδυναμικήν μορφήν, ήτοι το σχήμα γραφίδος…»
«Προ πενήντα ετών οι αδελφοί Ράιτ επραγματοποίησαν την πρώτην πτήσιν δι’ αεροσκάφους βαρυτέρου του αέρος. Μετά πενήντα έτη ο άνθρωπος θα ζη εις έναν κόσμον εις τον οποίον τα αεροπορικά ταξίδια με ταχύτητα 3.600 χλμ την ώρα θα είναι κάτι το συνηθισμένον… Εκάστη οικογένεια δυνατόν να διαθέτη το ιδικόν της αεροσκάφος…»
Και σήμερα, «μετά πενήντα έτη», το Κονκόρντ πήγε οριστικά στο μουσείο και το μέλλον των επιβατηγών υπερηχητικών πτήσεων είναι πλέον ανύπαρκτο. Όσο για το αεροσκάφος για κάθε οικογένεια…
Those were the days my friend, που λέει κι ένα παλιό τραγούδι. Το τι πήγε στραβά στην πορεία μάλλον δεν θα μάθουμε ποτέ. Όμως «πολλά και παράξενα είναι τα σύμπαντα που αρμενίζουν σαν φυσαλίδες στον αφρό πάνω στο Ποτάμι του Χρόνου», που λέει κι ο Άρθουρ Κλαρκ σε ένα ακόμα πιο παλιό διήγημα.