Άραγε πώς θα έβλεπε ένα ον του τρισδιάστατου κόσμου μας ένα τετραδιάστατο ον; Μα, θα πείτε, δεν υπάρχουν τέτοια όντα. Καλά, έστω ότι η ερώτηση είναι υποθετική. Η απάντηση όμως είναι εξ αρχής λανθασμένη.
Θυμάστε εκείνο το ξεχασμένο μυθιστορηματάκι του 19ου αιώνα, το Flatland; Απ' ό,τι μαθαίνω, έχει ήδη γίνει και ταινία. Δεν χρειάζεται να ξέρει κανείς και ανώτερα μαθηματικά για να γνωρίζει ότι η προβολή μιας (τρισδιάστατης) σφαίρας σε ένα (δισδιάστατο) επίπεδο είναι ένας κύκλος.
Στις 5 Απριλίου 2007 το απόγευμα, το Sea Diamond εξόκειλε στη Σαντορίνη. Ακολούθησαν οι λανθασμένοι χειρισμοί και το γνωστό αποτέλεσμα με το κρουαζιερόπλοιο στο βυθό του Αιγαίου, δυο αγνοούμενους και μια πετρελαιοκηλίδα να με το συμπάθιο. Πασίγνωστο αυτό θα πείτε.
Καθόλου γνωστό όμως ότι λίγες ώρες πριν τη βύθιση του Sea Diamond, ένας άνθρωπος έχασε τη ζωή του και άλλοι τρεις τραυματίστηκαν κατά τη διάρκεια άσκησης ετοιμότητας στο κρουαζιερόπλοιο "Αστόρια" στο λιμάνι της Κέρκυρας (βλ. Έθνος online).
Το δυστύχημα συνέβη όταν έσπασαν τα σχοινιά που συγκρατούσαν μία από τις λέμβους διαφυγής του πλοίου, κατά τη διάρκεια προγραμματισμένης άσκησης ετοιμότητας του κρουαζιερόπλοιου. Η είδηση πέρασε στα ψιλά αφενός μεν εξαιτίας του μείζονος γεγονότος το ίδιο απόγευμα και αφετέρου δε επειδή ο νεκρός κι οι τραυματίες ήταν αλλοδαποί ναυτικοί (γιατί ως γνωστόν όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι και έχουν και το αναφαίρετο δικαίωμα στη ζωή).
Και τι σχέση έχει αυτό με τις σφαίρες, τους κύκλους και τα επίπεδα;
Μπορεί και καμία. Εξάλλου όπως είπαμε ήδη η ερώτηση ήταν υποθετική.
Δεκαεννέα χρόνια πριν το Sea Diamond, στις 21 Οκτωβρίου 1988, το κρουαζιερόπλοιο Jupiter βούλιαζε λίγα μέτρα από το λιμάνι του Πειραιά. Έχουμε και λέμε (ρεπορτάζ Πέτρου Στεφανή, Νέα, 16.4.2007).
• Και στις δυο περιπτώσεις τα πλοία που βυθίστηκαν ήταν ελληνικά κρουαζιερόπλοια που εκτελούσαν ολιγοήμερες κρουαζιέρες στο Αιγαίο, με τους ίδιους σχεδόν προορισμούς.
• Και στις δυο περιπτώσεις ο καιρός ήταν καλός και δεν δυσκόλεψε τη δραστηριότητα των συνεργείων διάσωσης.
• Και στις δυο περιπτώσεις η βύθιση ήταν αποτέλεσμα εκτεταμένων ρηγμάτων στα ύφαλα και έγινε με την πρύμνη .
• Και στις δυο περιπτώσεις χάθηκαν δύο επιβάτες, αλλοδαποί, ίδιας σχεδόν ηλικίας.
• Και στις δυο περιπτώσεις αιτία ήταν ανθρώπινο σφάλμα και όχι μηχανική βλάβη.
Στα Μαύρα Υπόγεια Ρεύματα και αλλού (πχ εδώ) είχα γράψει για τις περίεργες συγχρονικές σειρές των ατυχημάτων. Τώρα το τι είναι συγχρονικότητα επιχείρησε να το εξηγήσει ο Καρλ Γιουνγκ εδώ και μισό αιώνα, χωρίς να τα πολυκαταφέρει.Μάλλον προσπάθησε κι αυτός να δώσει απαντήσεις διατυπώνοντας λάθος ερωτήσεις. Δεν ήταν ο μόνος, ούτε ο πρώτος, ούτε κι ο τελευταίος.
Και λίγες μέρες μετά…
(Έθνος online 14.4.2007 «Τουλάχιστον 32 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 20 άλλοι τραυματίστηκαν σε σύγκρουση σχολικού λεωφορείου και φορτηγού στην κεντρική Τουρκία. Τα περισσότερα από τα θύματα ήταν μαθητές ενός δημοτικού σχολείου της Σμύρνης που πήγαιναν σχολική εκδρομή στην περιοχή της Καππαδοκίας».
(Έθνος online, 18.4.2007) «Τουλάχιστον 16 Αιγύπτιοι μαθητές λυκείου σκοτώθηκαν… όταν το όχημα στο οποίο επέβαιναν συγκρούστηκε μετωπικά με φορτηγό νότια του Καΐρου… Οι μαθητές επέβαιναν σε ένα κλειστό ημιφορτηγό και το δυστύχημα συνέβη όταν ένα φορτηγό που έκανε προσπέραση μπήκε στο αντίθετο ρεύμα και έπεσε πάνω στο όχημά τους».
Άσχετα γεγονότα που θέλω σώνει και καλά να τα στριμώξω στο ίδιο κουτάκι για να βρω θέμα να γράψω στην Επικαιρότητα; Μπορεί, ποιος ξέρει. Είπαμε, οι απαντήσεις που παίρνει κανείς είναι αντίστοιχες των ερωτήσεων που διατυπώνει.
Να για παράδειγμα: είμαστε άραγε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε εκείνη την περιβόητη επιδημία γρίπης η οποία, πού θα πάει, θα έρθει κάποια στιγμή; Τώρα θα έρθει πριν ή μετά την έκρηξη κάποιας κοντινής σουπερνόβα, πριν ή μετά την πτώση κανενός κομήτη θα σας γελάσω. Ομως θα έρθει. Αυτό είναι σίγουρο. Το μοναδικό πρόβλημα με τη Συντέλεια του Κόσμου είναι οτι μπορεί να έρθει και να μην την πάρουμε πρέφα.
Σύμφωνα με το Foreign Affairs (Μάρτιος/Απρίλιος 2007) μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι ακόμα και μια ήπια επιδημία όπως εκείνη του 1968 (τη θυμάται κανείς;) θα σκότωνε 1,4 εκατομμύρια ανθρώπους και θα είχε κόστος 330 δισεκ. δολάρια (το 0,8% του παγκόσμιου ΑΕΠ). Δε ρωτάμε τι θα γινόταν αν ξεσπούσε μια πανδημία τόσο σοβαρή όσο του 1918-19.
Η πλάκα είναι πως όσο πιο αργά έρθει η πανδημία, τόσο πιο καταστρεπτική θα είναι. Το γιατί μπορεί να το συνάγει κανείς εύκολα αν είναι τακτικός αναγνώστης της Επικαιρότητάς. Κάτι έλεγε παλιά ο Φρανκ Χέρμπερτ για βελόνες που πέφτουν και πυρηνικές εκρήξεις αλλά ποιος δίνει σημασία σε μυθιστορήματα επιστημονικής φαντασίας που γράφτηκαν πριν από δεκαετίες;
Ωστόσο μέχρι να έρθει το επόμενο Μαύρο Ρεύμα, έχουμε κάμποσα άλλα μαύρα ρευματάκια που κρατάνε απασχολημένους κοινό και επιστήμονες. Είπαμε, η Big Science του 21ου αιώνα εκρήγνυται σαν φαντασμαγορικό πυροτέχνημα. Αρκεί να κάτσει κανείς και να απολαύσει το θέαμα. Οι συγκλονιστικές ανακαλύψεις της ιατρικής βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη.
New Scientist, 9.5.2007«Άτομα που είχαν στη διάρκεια της ζωής τους περισσότερους από πέντε συντρόφους για στοματικό σεξ, έχουν 250% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του λάρυγγα από εκείνους που δεν είχαν στοματικό σεξ». Καλά, εγώ ήξερα ότι το τσιγάρο και τα ξίδια είναι αυτά που προκαλούν καρκίνο του λάρυγγα. Αμ δε, λένε οι φωστήρες. Σύμφωνα με την ίδια μελέτη, αυτά αυξάνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης του σχετικού καρκίνου αλλά μόνο τρεις φορές!
Τσιγάρα και πίπες λοιπόν κομμένα! Άχα! Όμως πάλι το New Scientist (9.4.2007) μας προειδοποιεί ότι αν δεν θέλουμε να πάθουμε νόσο του Πάρκινσον, πρέπει να πλακωθούμε στους καφέδες και τα τσιγάρα (δεν το εκφράζει έτσι ωμά και χυδαία όπως εγώ, αλλά με αρκούντως επιστημονικοδιπλωματική γλώσσα). Σπεύδοντας βεβαίως να προειδοποιήσει ότι τα αποτελέσματα της σχετικής μελέτης δεν πρέπει να δώσουν σε κανένα τη δικαιολογία να αρχίσει το κάπνισμα επειδή το σχετικό ρίσκο είναι μεγαλύτερο από την πιθανή ωφέλεια γιατί σχετικά με καρκίνους και καρδιαγγειακά, η νόσος του Πάρκινσον είναι πολύ λιγότερο διαδεδομένη.
Έτσι είναι. Πάντα ζυγίζει κανείς το ρίσκο.
Και μια που μιλήσαμε για τσιγάρο, πάλι στο New Scientist_(18.5.2007) διαβάζουμε για μια ακόμα συγκλονιστική επιστημονική εφαρμογή: Με βάση μια καινοτομική ιατροδικαστική τεχνική που αφορά τον εντοπισμό μεταβολιτών (προϊόντων του μεταβολισμού) στα ακροδάχτυλα, θα μπορεί να γίνεται αντιληπτό εάν είστε καπνιστής, πότης, ή ακόμα και τοξικομανής. Ακόμα και το πλύσιμο των χεριών, λένε οι επιστήμονες, δεν αποτρέπει τον εντοπισμό. Χαρά ευαγγέλια για τους τοποτηρητές της άκαπνης, άοσμης, άχρωμης και αποστειρωμένης Δικτατορίας των Ξενέρωτων.
Καθημερινή, 13.3.2007. «Αν νομίζετε ότι εφόσον αποφεύγετε τα αεροπορικά ταξίδια δεν πρόκειται να νοσήσετε ποτέ από επικίνδυνο και κάποιες φορές θανατηφόρο ‘σύνδρομο της οικονομικής θέσης’ απατάστε. Όπως διαπιστώνεται από πρόσφατη μελέτη, για να κινδυνεύσετε από το νόσημα δεν είναι ανάγκη να ταξιδέψετε. Η εργασία –αν είστε υπάλληλος γραφείου και περνάτε πολλές ώρες καθηλωμένος μπροστά στον ηλεκτρονικό σας υπολογιστή- αρκεί για να σας σκοτώσει»
Προσέξτε, η εργασία είναι αυτό που σκοτώνει, κι όχι το καθισιό, η τεμπελιά και η σήψη στον καναπέ και στις πολυθρόνες. Υπάρχει διαφορά!
Να κι άλλη συγκλονιστική ανακάλυψη (Καθημερινή, 17.4.2007). «Ένα παθιασμένο φιλί προσφέρει μικρότερη ικανοποίηση και γεννά λιγότερη ευφορία απ’ ό,τι ένα κομμάτι εύγευστης σοκολάτας που λιώνει στο στόμα. Στην εξαιρετικά παράδοξη διαπίστωση κατέληξαν ερευνητές με τη βοήθεια αρκετών ζευγαριών νεαρής ηλικίας από είκοσι μέχρι τριάντα ετών».
Να τους δώσω κι άλλες ιδέες έρευνας μπας και ροκανίσουν καμιά ακόμα επιχορήγηση; Ας μελετήσουν πόσο μεγαλύτερη ικανοποίηση από το φιλί ή τη σοκολάτα, προσφέρει στον πρεζάκια που έχει μείνει «στεγνός» μια ένεση ηρωίνης.
Καθημερινή (9.3.2007). «Προς το παρόν δεν είναι γνωστά τα ακριβή αίτια για τα οποία η συχνότητα των αλλεργικών παθήσεων αυξήθηκε δραματικά στις ανεπτυγμένες χώρες την τελευταία 30ετία. Είναι ενδεικτικό ότι στην Ελλάδα η συχνότητα του βρογχικού άσθματος έχει εξαπλασιαστεί την τελευταία 20ετία –αυτή τη στιγμή παρατηρείται στο 9.5% του πληθυσμού και συνεχίζει να αυξάνει… Ενδέχεται η σοβαρή αύξηση των αλλεργιών των τελευταίων ετών να συνδέεται με το ότι τα παιδιά μεγαλώνουν πλέον σε ‘άποστειρωμένο’ περιβάλλον»
Άραγε η βελόνα που έλεγε ο Φρανκ Χέρμπερτ ήταν αποστειρωμένη;
Καθημερινή (11.3.2007). «Αυτοί που υποφέρουν από αλλεργία ενοχλούνται όχι μόνο από τους γνωστούς αλλεργιογόνους παράγοντες αλλά και από άλλες αιτίες. Για παράδειγμα, τα άτομα που υποφέρουν από αλλεργική ρινίτιδα, φαίνεται ότι είναι πολύ ευαίσθητα όχι μόνο στα τυπικά άιτια της εποχιακής αλλεργίας, όπως το χόρτο και η γύρη, αλλά και στον ψυχρό αέρα, στα αρώματα, στον καπνό των τσιγάρων, στα προϊόντα καθαριότητας του σπιτιού, ακόμα και στην εκγύμνση».
Βοήθειά μας…
Και μια που μιλήσαμε για νοσηρότητα και περιβάλλον, να που το Βέλγιο δείχνει το δρόμο προς την Σωτηρία. Σύμφωνα με το πρακτορείο ΡΙΑ Νόβοστι (3.4.2007), η τοπική κυβέρνηση της γαλλόφωνης βελγικής περιοχής της Βαλονίας θέσπισε φόρο για το μπάρμπεκιου. Γιατί; Επειδή οι ειδικοί λένε ότι κατά τη διάρκεια ενός μπάρμπεκιου εκλύονται 50-100 γραμμάρια διοξείδιου του άνθρακα –του αμαρτωλού αέριου στο οποίο υποτίθεται ότι οφείλεται η παγκόσμια υπερθέρμανση. Μάλιστα οι αρχές σχεδιάζουν να ελέγχουν την εφαρμογή με ελικόπτερα, οι θερμικοί αισθητήρες των οποίων θα εντοπίζουν τα παράνομα μπάρμπεκιου.
Δε ρωτάμε βέβαια πόσο αμαρτωλό διοξείδιο εκλύουν οι κινητήρες των ελικοπτέρων… Αλλά δε βαριέστε. Η ηλιθιότητα δεν είναι αποκλειστικότητα των Βέλγων, αλλά θεμελιώδες συστατικό του σύμπαντος, μαζί με το υδρογόνο.
Έχετε ακούσει για τα «διαστημικά σκουπίδια»; Όχι, δεν πρόκειται για πατατόφλουδες, λεμονόκουπες, παλιόχαρτα, αποτσίγαρα και πλαστικές συσκευασίες που πετιούνται στο διάστημα, αλλά για συντρίμμια διαφόρων μεγεθών –κομμάτια μετάλλου, εργαλεία, φλούδες μπογιάς και άλλα παρόμοια- που διασκορπίστηκαν σε χαμηλή τροχιά μετά από πενήντα χρόνια διαστημικών εκτοξεύσεων. Η αγγλική ονομασία είναι space junk ή space debris, κάτι που παραπέμπει σε «παλιοσίδερα» ή "συντρίμμια" κι όχι σε πατατόφλουδες. Παρόλα αυτά, οι «κατατοπισμένοι» συντάκτες των ελληνικών ΜΜΕ, εκείνοι που έχουν αναλάβει να σας σώσουν από τον εαυτό σας, ξιφουλκούν για να σας διαφωτίσουν, στο πλαίσιο του αγώνα της παραπληρ… εεε, της ενημέρωσης ήθελα να πω. Τα σχόλια με bold είναι δικά μου.
Ελευθεροτυπία 15.5.2007. «Αφού το ανθρώπινο είδος έκανε το θαύμα του στον πλανήτη Γη, ερημοποιώντας τεράστιες εκτάσεις και μετατρέποντας άλλες σε απέραντες χωματερές, πήρε τις συνήθειές του μια βόλτα στο Διάστημα [πώς μπορείς να ερημοποιήσεις το έρημο διάστημα ή να το μετατρέψεις σε Σχιστό, είναι κάτι που ομολογουμένως αδυνατεί να συλλάβει ο περιορισμένων δυνατοτήτων νους μου Θ.Β.]… Πολλά από τα σκουπίδια που είναι σε τροχιά γύρω από τη Γη είναι αμελητέων διαστάσεων, αλλά πολλά είναι και εκείνα με όγκο ικανό να κάνει τη μεγάλη ζημιά [ακριβώς το αντίθετο: τα μεγάλα «σκουπίδια» εντοπίζονται με το ραντάρ. Τα μικρά είναι τα επικίνδυνα Θ.Β.]… ίσως όμως τα πράγματα να μην ήταν τόσο χάλια (και τόσο βρώμικα) αν στα διαστημικά λεωφορεία υπήρχαν... σκουπιδοτενεκέδες» [γιατί όχι και κάδοι ανακύκλωσης; Θ.Β.]
Έχετε ακούσει για το happy slapping; Παλιά στο σχολείο το λέγαμε «φατούρο» και αφορούσε το ομαδικό καρπάζωμα φρεσκοκουρεμένων συμμαθητών, ή εν γένει το καρπάζωμα κάποιου με κάποια (ισχνή) δικαιολογία. Τότε τα κινητά τα βλέπαμε μόνο στο Star Trek να τα χρησιμοποιούν ο Κερκ κι ο Σποκ. Σήμερα τα πράγματα είναι διαφορετικά. Έχουμε «φατούρο» μετά φωτογραφήσεως/βιντεοσκοπήσεως –πράγμα που σημαίνει ότι το καρπάζωμα μπορεί να γίνει με πολύ ισχνότερες δικαιολογίες απ’ ό,τι στο παρελθόν. Ο Παντελής Μπουκάλας γράφει στην Καθημερινή (17.4.2007) «Η ανακοίνωση ότι πάνω από 35% των παιδιών έως δέκα ετών θα προωθούσαν φωτογραφίες συμμαθητών τους που ξυλοκοπούνται από άλλα παιδιά, μέσω του κινητού τους τηλεφώνου, επειδή θα το θεωρούσαν αστείο, πρέπει να τραβήξει την προσοχή μας από το βιβλίο της έκτης Δημοτικού και να τη στρέψει σε μια άλλη πτυχή της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας: την εξοικείωση με τη βία ως οπτική αφήγηση»
Γονείς γρηγορείτε! Τρέξτε, τρέξτε να προλάβετε τις εξελίξεις! Και στο μεταξύ κάντε και καμιά διαδήλωση για τις κάμερες της τροχαίας που «παρακολουθούν την ιδιωτική σας ζωή» (λες και είστε τόσο σημαντικοί).
Αντιδράστε ή προσευχηθείτε!
Και εν κατακλείδι
(Από άρθρο του Ματθαίου Τσιμιτάκη, Καθημερινή, 18.3.2007) Το 2006, η ποσότητα ψηφιακών πληροφοριών που δημιουργήθηκαν, συλλέχθηκαν και αναπαράχθηκαν ανήλθε σε 162 δισεκατομμύρια gigabytes. Το ψηφιακό σύμπαν που προκύπτει αντιστοιχεί σε περίπου 3.000.000 φορές την πληροφορία που γράφτηκε ποτέ σε βιβλία.
Φέτος, για πρώτη φορά η ποσότητα των πληροφοριών που δημιουργούνται αναμένεται να υπερβεί τη διαθέσιμη αποθηκευτική δυνατότητα. «Το συγκλονιστικό συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι ο κόσμος μας αρχίζει να δημιουργεί περισσότερη πληροφορία απ’ όση μπορεί να αποθηκεύσει»
Τι σημαίνει άραγε αυτό;
Άραγε για να πάρει κανείς σωστές απαντήσεις, δεν πρέπει άραγε να κάνει και τις σωστές ερωτήσεις;
Άραγε η προηγούμενη είναι σωστή ερώτηση;
Και τι θα πει σωστή ερώτηση;
