«Μπαμπά, γιατί κρέμασαν τα κεράσια στο δέντρο;», είπε η μικρή Ελενίτσα όταν είδε (για πρώτη φορά στη ζωή της) μια κερασιά στην εξοχή..
«Μαμά, γιατί αυτό το φυτό μυρίζει τσίχλα», ρώτησε ο μικρός Κωστάκης όταν μύρισε (για πρώτη φορά στη ζωή του) το αρωματικό φυτό μέντα στο φυσικό του περιβάλλον.
«Πω, πω, ένας πελώριος κουμπαράς!», αναφώνησε εκστατική η μικρή Αννούλα όταν είδε (για πρώτη φορά στη ζωή της) ένα γουρούνι.
Η Ελενίτσα, ο Κωστάκης κι η Αννούλα είναι τρία τυπικά 10χρονα παιδάκια του σήμερα. Θα ανατραφούν υπερπροστατευμένα μέσα στο θερμοκήπιο του φόβου, θα ποτιστούν με όλους τους υστερικούς φόβους, τις προκαταλήψεις και τους μύθους του σύγχρονου πολιτισμού. Σε λίγα χρόνια θα γίνουν ακτιβιστές της Greenpeace, θα διαδηλώνουν ενάντια στην Τρισκατάρατη Παγκοσμιοποίηση, θα φροντίζουν να αποφεύγουν τα μεταλλαγμένα τρόφιμα, θα ρουφήξουν τα συνειδητά και υποσυνείδητα μηνύματα της κάθε τηλεοπτικής διαφήμισης και ενίοτε θα απαιτούν και «ειρήνη με κάθε κόστος», σαν συνειδητοποιημένοι νέοι με αδέσμευτη σκέψη…
Χα, χα!
Σύμφωνα με την Καθημερινή (15.8.2003, άρθρο της Τάνιας Γεωργιοπούλου), έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε 2.400 παιδιά ηλικίας 9-10 ετών σε όλες της χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έδειξε ότι τα παιδιά ξέρουν από φύση όσα ξέρει ο μανάβης της γειτονιάς μου από κβαντική φυσική. Τα περισσότερα απάντησαν ότι το βαμβάκι παράγεται από τα… πρόβατα, τα πορτοκάλια παράγονται στην Αγγλία και τα βερίκοκα στη Φινλανδία και τη Σουηδία. Τα μισά απ’ αυτά δεν ξέρουν πώς παράγεται η ζάχαρη (φαντάζομαι ότι θα είπαν και ότι οι μπριζόλες παράγονται με αυτόματη γένεση στα ράφια των σούπερμαρκετ). «Η εικόνα που έχουν τα περισσότερα παιδιά για τους παραγωγούς και τον τρόπο παραγωγής είναι ειδυλλιακή, εφόσον δεν βασίζεται στην προσωπική τους εμπειρία αλλά σε όσα έχουν δει στην τηλεόραση ή έχουν διαβάσει». Κατά τα άλλα, μόνο το ένα στα δέκα θα ήθελε να γίνει αγρότης όταν θα μεγαλώσει. Α, ναι, και το 71% δεν ήξεραν τι είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση και αν συμμετέχει σ’ αυτή η χώρα τους (αυτά για την… υπερδύναμη του 21ου αιώνα).
Πολλοί θα θεωρήσουν φυσικά όλα τα προαναφερθέντα. Μα ακριβώς αυτό είναι και το αφύσικο της όλης ιστορίας. Σαν τους σολοικισμούς της Βασιλειάδου που αναφέραμε στην Επικαιρότητα Αυγούστου. Τι; Άσχετο;
Έτσι λέτε;
Στο μεταξύ κάποια Ρεύματα εξακολουθούν να διαδίδονται.
Πενήντα εκατομμύρια Αμερικανοί και Καναδοί έμειναν χωρίς ένα από τα «αυτονόητα» αγαθά του σύγχρονου πολιτισμού όταν σημειώθηκε ένα εκτεταμένο μπλακάουτ σε οκτώ πολιτείες και στη νοτιοανατολική περιοχή του Καναδά. Στην πολύπαθη Νέα Υόρκη, αρκετές χιλιάδες παρουσίασαν «έντονα ψυχολογικά προβλήματα» ενώ δύο πέθαναν από το σοκ (Βήμα, 17.8.2003). Αρχικώς γενική ήταν η πεποίθηση ότι επρόκειτο για τρομοκρατικό χτύπημα… Σαράντα χιλιάδες αστυνομικοί βγήκαν στους δρόμους για να καθησυχάσουν τους πολίτες από υπαρκτούς και ανύπαρκτους φόβους που προκάλεσε το Σκοτάδι.
Στις μεγάλες συσκοτίσεις του 1965 και του 1977 στην ίδια περιοχή, μια από τις επικρατούσες θεωρίες ήταν ότι οι διακοπές ρεύματος οφείλονταν σε ηλεκτρομαγνητικά φαινόμενα που προκλήθηκαν από Άγνωστης Ταυτότητας Ιπτάμενα Αντικείμενα (βλ και φωτο ΑΤΙΑ που αιωρείται πάνω από τη συσκοτισμένη Νέα Υόρκη το 1965 στα αριστερά)
«Η γεμάτη φόβο αντίδραση στην τεράστια διακοπή ερεύματος που βύθισε εκατομμύρια Αμερικανούς στο σκοτάδι», έγραφε ο Ben MacIntyre στους Times (Βήμα, 21.8.2003), «αποδεικνύει πόσο έχουμε απομακρυνθεί, μέσα σε μια γενιά από τους φυσικούς ρυθμούς του φωτός. Το σκοτάδι μας τρομοκρατεί. Δεν μπορούμε να ζήσουμε ούτε να κοιμηθούμε χωρίς να έχουμε κάποιο αναμμένο φως».
«Μοιάζει ταιριαστό που η μεγαλύτερη διακοπή ηλεκτρικού στην ιστορία χτύπησε την πλέον υπερφωτισμένη πόλη του κόσμου. Αν κάποια μητρόπολη χρειαζόταν να θυμηθεί τις χαρές του φυσικού σκοταδιού, ήταν η Νέα Υόρκη, ‘η πόλη που ποτέ δεν κοιμάται’».
Μισό αιώνα πριν, στο ανεπανάληπτο City and the Stars ο Άρθουρ Κλαρκ περιέγραψε την άτακτη υποχώρηση του ανθρώπου μπροστά στον τρόμο που προκαλούσαν τα άστρα. Κι ο Ισαάκ Ασίμοφ άφησε ιστορία με το μνημειώδες Nightfall, περιγράφοντας τον απόλυτο πανικό που διάλυσε την ανθρώπινη κοινωνία του Λάγκας όταν έδυσαν και οι επτά του ήλιοι…
Αλήθεια, πόσο πολύ ευάλωτος είναι ο σύγχρονος πολιτισμός στις τυχαίες (;) διακυμάνσεις που προκαλούν την κατάρρευση; Πότε το πέσιμο μιας καρφίτσας θα φτάσει να ισοδυναμεί με πτώση ατομικής βόμβας, όπως έλεγε κι ο Φρανκ Χέρμπερτ;
Και το παιχνίδι συνεχίζεται. Στις αρχές Αυγούστου πέρασε σχεδόν απαρατήρητη μια εξαιρετικά σημαντική είδηση. Την τελευταία στιγμή εγκαταλείφθηκε η ιδέα για το NetExchange, ένα πρωτότυπο διαδικτυακό χρηματιστήριο στο οποίο οι αξίες που θα παίζονταν δεν θα ήταν χρηματικές, αλλά μάλλον πιο άυλες και κεφαλαιώδεις από τους τίτλους, τα futures, τις μετοχές και τα commodities: τις πιθανότητες κρίσεων και βιαίων εκδηλώσεων στο διεθνή χώρο.
Εμπνευστές του σχεδίου ήταν (βεβαίως) οι τρισκατάρατοι «φονιάδες των λαών Αμερικάνοι» που ως γνωστόν ευθύνονται για τα πάντα –από την κατάσταση στη Μέση Ανατολή, μέχρι τις λακκούβες στους ελληνικούς δρόμους. Συγκεκριμένα, εμπνευστής ήταν η υπηρεσία ερευνών του αμερικανικού υπουργείου Άμυνας, η γνωστή DARPA (η μαμμή του Διαδίκτυου). Η λειτουργία του χρηματιστηρίου κρίσεων θα άρχιζε την 1η Οκτωβρίου, αλλά μετά το θόρυβο που δημιουργήθηκε, η λειτουργία ανεστάλη. Όποιος επιθυμούσε θα μπορούσε να παίξει σε όποιες πιθανότητες κρίσης ήθελε, δίνοντας τα στοιχεία της πιστωτικής του κάρτας και το ποσό που θα ήθελε να ποντάρει.
Με λίγη σκέψη, εύκολα μπορεί να καταλάβει κανείς γιατί η εφαρμογή της ιδέας ματαιώθηκε αμέσως. Ανεξάρτητα αν όλοι κρύβονται πίσω από το δάχτυλό τους, αφού οι αγορές (με την ευρεία έννοια) είναι ζωντανά πλάσματα που λειτουργούν με βάση κάποιες αρχές και κανόνες πάγκοινες στη φύση, όσο κι αν οι περισσότεροι βλέπουν βλακωδώς «συνωμοσίες» και «σκοτεινά κέντρα αποφάσεων».
Α, ναι, επί τη ευκαιρία θυμήθηκα και τις «λίστες των best sellers» που δημοσιεύονται σε εφημερίδες και περιοδικά, καταστρωμένες με «αξιόπιστα στοιχεία» που «παρείχαν τα βιβλιοπωλεία». Όμως ποιος διαβάζει βιβλία στην Ελλάδα;
Και το παιχνίδι συνεχίζεται σε διάφορα επίπεδα. Να, στις 17.8.2003 διάβασα στο Βήμα ότι τα παγκόσμια ρεκόρ στίβου είναι είδος προς εξαφάνιση. «Αρκεί να ρίξει κανείς μια ματιά στην εξέλιξή τους τις τρεις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα για να διαπιστώσει ότι σημειώνονται όλο και σπανιότερα». Το 1971-1980 σημειώθηκαν 94 παγκόσμια ρεκόρ σε 21 αγωνίσματα. Την επόμενη δεκαετία έπεσαν σε 59 ενώ από τη χαραυγή του νέου αιώνα, έχουν σημειωθεί μόλις 3 (τρία). Άραγε πρόκειται για «νίκη ενάντια στο ντόπινγκ» (εδώ γελάνε!). Άραγε ο άνθρωπος έχει φτάσει τα φυσικά του όρια; Άραγε μας τέλειωσαν οι μεγάλοι αθλητές; Ίσως, αλλά ακόμα κι αν είναι έτσι, η φθίνουσα καμπύλη των παγκόσμιων ρεκόρ είναι ταιριαστό φαινόμενο λαμβάνοντας υπόψη τις φθίνουσες καμπύλες σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας που σχετίζονται με το άνοιγμα νέων συνόρων και οριζόντων. O tempora, o mores, που μαθαίναμε και στα Λατινικά…
Και σα να μη φτάνουν όλα αυτά, έρχονται και νέες επιδημίες! Τι νομίζατε, θα γλιτώνατε; Χα! Καναδοί επιστήμονες ανακοίνωσαν Αυγουστιάτικα, ότι ενδέχεται να εντόπισαν μια νέα μεταλλαγμένη μορφή του ιού του SARS (Πώς; Τον ξεχάσατε κιόλας; Ντροπή!).
Έτσι πολλοί φοβούνται τυχόν επανεμφάνιση του SARS με τα πρώτα φθινοπωρινά κρύα. Προς το παρόν έχει πολλή ζέστη γιατί όπως ξέρουμε οι εποχές είναι πλέον μονάχα δύο (καλοκαίρι-χειμώνας) όπως μπορούν να σας διαβεβαιώσουν κι οι γονιοί της Ελενίτσας, του Κωστάκη και της Αννούλας τους οποίους μπορείτε να δείτε σε κάθε σχεδόν «κοινωνικό ρεπορτάζ» κάθε απόγεμα στα σκουπιδοκανάλια.
Α, μα είμαι άδικος! Αφού το λένε κι οι Επιστήμονες! Βέβαια! Θα έχουμε λέει «ζέστη και ξηρασία ως τον Ιανουάριο» (Βήμα, 2.9.2003), ισχυρίζονται οι περισπούδαστοι επαϊοντες του βρετανικού Πανεπιστημίου East Anglia (οι ίδιοι που προέβλεπαν για το καλοκαίρι του 2003 υψηλές θερμοκρασίες στην Ελλάδα και χαμηλότερες από τις κανονικές στην Ιβηρική χερσόνησο –δηλαδή ακριβώς το αντίθετο απ’ ό,τι συνέβη). Οι ίδιοι φωστήρες μας λένε ότι «η περίοδος που διανύουμε είναι η θερμότερη των τελευταίων 2.000 ετών» (Κι ας μη φτάνουν τα σχετικώς αξιόπιστα στοιχεία ούτε 150 χρόνια πριν). Όμως τι είναι κι οι φουκαράδες οι επιστήμονες παρά οι γονείς της Ελενίτσας, του Κωστάκη και της Αννούλας με άσπρες μπλούζες και δυο-τρία πτυχία. Δημοσιότητα δε θέλουν κι αυτοί; Πώς θα βρουν τις επιχορηγήσεις για συγκλονιστικές μελέτες όπως εκείνη που Απέδειξε Πέραν Πάσης Αμφιβολίας ότι τα ψητά στα κάρβουνα… ρυπαίνουν το περιβάλλον (Alpha TV, 3.8.2003).
Ε λοιπόν ναι, αν κάνετε μπάρμπεκιου ή ψήνετε χταποδάκι στα κάρβουνα, μπορείτε να είστε σίγουροι ότι συμβάλλετε στο Θάνατο του Πλανήτη. Γάλλοι περιβαλλοντολόγοι (ή... περιβαντολόγοι σύμφωνα με τη Newspeak) υπολόγισαν ότι αν μέσα σε 2 ώρες ψήσετε στο μπάρμπεκιου τέσσερα φιλέτα, τέσσερα κομμάτια γαλοπούλα και οκτώ μεγάλα λουκάνικα, τότε απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα ποσότητα διοξινών αντίστοιχη με εκείνη που παράγεται από το κάπνισμα περίπου 220.000 τσιγάρων.
Για να μην γκρινιάζετε λοιπόν ότι πετιούνται λεφτά σε άχρηστες έρευνες. Για να ξέρετε τι σας γίνεται. Για να είστε υπεύθυνοι κι ενημερωμένοι πολίτες…
Οι «Προβλέψεις» κι «Εκτιμήσεις» του Μήνα
Ξέρετε, είναι πολύ ενδιαφέρον να κοιτάζει κανείς πότε-πότε λίγο πίσω. Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις «προβλέψεις» και τις «εκτιμήσεις» για το μέλλον που σερβίρονται με ύφος χιλίων βαρόνων στο ευρύ κοινό που χάσκει και υποκλίνεται μπροστά στα πτυχία και τις άσπρες μπλούζες. Γιατί πρέπει να ξέρετε ότι οι «προβλέψεις» και οι «εκτιμήσεις» αυτές είναι περισσότερο μόδα και αντικατοπτρισμός του εκάστοτε zeitgeist, με τρόπο που δεν μπορούν να αντιληφθούν οι περισσότεροι φουκαράδες με τα πτυχία και τις άσπρες μπλούζες…
Ψάρεψα στο αρχείο μου ένα άρθρο των αρχών της δεκαετίας του 1970, πραγματικό διαμάντι (δυστυχώς χωρίς ακριβή ημερομηνία και πηγή) βασισμένο σε «προβλέψεις» κάποιου επιστημονικού think-tank με ορίζοντα τη μαγική (τότε) χρονολογία του 2000 (συνήθως το νούμερο συνοδευόταν και με τον προσδιορισμό «μΧ»).
«1980-1985: Στις ΗΠΑ αρχίζει ένας καινούργιος μεσαίωνας. Τα αστικά και βιομηχανικά συστήματα υποκύπτουν στην κρίση, οι πηγές ενέργειας εξαντλούνται, επιδημίες, σιτοδείες, αφανισμός εκείνων που έχουν συνηθίσει τη μοντέρνα ζωή και αδυνατούν να προσαρμοσθούν.
»1985-1990: Ο μεσαίωνας επεκτείνεται και στην Ευρώπη. Γερμανία, Ολλανδία, Βέλγιο, Γαλλία, Ιταλία, Αυστρία, Αγγλία, Ισπανία, Σοβιετική Ένωση, Πορτογαλία, Ανατολική Ευρώπη, Γιουγκοσλαβία, Ελλάς, Τουρκία υποκύπτουν μία-μία με τη σειρά τους.
»1990: Ο μεσαίωνας αρχίζει και για την Ιαπωνία. Μόνο η Σουηδία δεν θίγεται απ’ αυτό το μεσαιωνικό αυτό κύμα. Ο νέος αυτός μεσαίωνας θα κρατήσει περίπου έναν αιώνα, δηλαδή ως το 2080. Η αναγέννηση θα αρχίση κατά πάσα πιθανότητα από τη Βραζιλία, το Μεξικό, την Κίνα, την Ελβετία και την Ιαπωνία».
Ξέρετε τον καθηγητή Πωλ Έρλιχ; Όχι; Κρίμα, γιατί στα τέλη της δεκαετίας του 1960 ήταν ένας από τους αξιοσέβαστους «γκουρού» που κήρυσσαν το επικείμενο Τέλος, ένα Τέλος που θα ερχόταν εξαιτίας του υπερπληθυσμού. Το περίφημο βιβλίο του The Population Bomb (1968) έγινε βίβλος των late sixties και πούλησε εκατομμύρια αντίτυπα. Να κι ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα:
«Η μάχη για τη διατροφή του συνόλου της ανθρωπότητας τελείωσε. Στη δεκαετία του 1970, ο κόσμος θα υποστεί λιμούς. Εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι θα λιμοκτονήσουν ακόμα κι αν σήμερα θεσμοθετηθούν οποιαδήποτε κατεπείγοντα προγράμματα σωτηρίας. Τίποτα πια δεν μπορεί να εμποδίσει μια σημαντική αύξηση στην παγκόσμια θνησιμότητα…»
Ποιος θυμάται σήμερα τον καθηγητή Έρλιχ;
Όλες αυτές οι «προβλέψεις» κι «εκτιμήσεις» μπορούν να μας φανερώσουν πολύ ενδιαφέροντα πράγματα σχετικά με τη διαδικασία της Ομοιόστασης της Συναινετικής Πραγματικότητας. Γιατί η Συλλογική Αμνησία προχωρά ύπουλα και διεισδυτικά…